Infoschermen in de stations in een nieuw kleedje!

Bijkomende reizigersinfo

• Extra info bij storingen: afgeschafte halte(s), verkorte of verlengde reisweg, vervangbus. Uit de reizigersenquêtes was gebleken dat deze info ontbrak op de huidige schermen in de stations. Onze reizigers hebben er behoefte aan dat hun reis verloopt zoals gepland en er accurate info gegeven wordt als er iets fout loopt. Het nieuwe schermdesign heeft o.a. als doel deze elementen op te nemen.
• De volgende trein, die net erna zal aankomen op hetzelfde spoor, zal voortaan ook getoond worden, op hetzelfde scherm (in de balk onderaan) op de perronschermen. Zo weet je in één oogopslag of je effectief op het juiste perron staat, dat is geruststellend.
• Op de vertrekschermen worden tussenliggende stations getoond
  • In de minst drukke stations (met max. 6 treinen / uur) worden op de vertrekschermen voortaan ‘alle’ haltes van de eerste 4 treinen weergegeven. Dat is een grote meerwaarde.
  • In de drukste stations worden er tot 3 tussenliggende stations getoond, steeds de belangrijkste. Zo zal de overgrote meerderheid van onze reizigers hun eindbestemming op de vertrekschermen zien staan. Dat zorgt voor een gevoel van bevestiging. Het helpt je ook om een onderscheid te maken tussen een trein die snel/traag naar een zelfde eindbestemming gaat. Bovendien is de kans groter dat je op basis van het vertrekscherm een alternatieve trein vindt, mocht je een andere trein willen nemen dan gepland.

Intuïtiever design

Het nieuwe design bevat volgende elementen:

• Een heldere structuur: 1 trein = 1 lijn, 1 kolom = 1 infotype,
• Een duidelijke infohiërarchie:
  • Kleurgebruik: rood-geel-wit, volgens prioriteit
  • Balkjes als blikvanger (storingsinfo)
• Dit design werd getest met slechtzienden voor een optimale leesbaarheid (kleurcontrast, schikking, lettergrootte…)
• Het lijkt op de vormgeving van de schermen in onze buurlanden, wat de herkenbaarheid voor de toeristen vergroot.

In een volgende fase (in 2024) zal een spoorwijziging langer zichtbaar blijven dan vandaag, door die in de balk onderaan het perronscherm te tonen. Doordat een spoorverandering langer getoond wordt, is er minder kans dat je de info mist en dan kan je je tijdig naar het juiste perron begeven.

NMBS heeft de voorbije jaren veel geïnvesteerd in technologische ontwikkeling, ook is er steeds meer data beschikbaar. Dankzij de nieuwe schermindeling zal in de toekomst nog meer relevante info getoond kunnen worden.

Hij kwam tot stand in vier fasen.

1. Reizigersbehoeften in kaart brengen
   1. NMBS heeft een reizigerspanel bevraagd en geobserveerd in het station. Daarnaast gebeurde er een vergelijkende studie, waarbij de beste praktijkvoorbeelden van het design in meerdere andere landen werd onderzocht.
   2. Vervolgens werden er focusgroepen van reizigers met verschillende profielen uitgenodigd om hun mening te vragen.
   3. In een reizigersenquête (5.000 deelnemers) die peilt naar de behoefte aan reizigersinfo doorheen de customer journey (traject van deur tot deur) werden specifieke vragen opgenomen om te onderzoeken waar in het station welk type schermen nodig zijn.
      
      
2. Ontwerp voor nieuw design gecreëerd door een gespecialiseerd designer met aandacht voor leesafstand, contrast, leesbaarheid en begrijpelijkheid van de verschillende elementen. Gevolgd door een technische test om leesbaarheid te testen: leesafstand en kleurcontrast.
   
   
3. Test met reizigers: individuele interviews, ook met slechtzienden
   Er waren o.a. testen op vlak van leesbaarheid, begrijpelijkheid van de informatie en leesbaarheid voor personen met visuele beperking. Die testen gebeurden steeds in een reële stationsomgeving. Bij de ontwikkeling van een volgend schermtype werden steeds de opmerkingen van vorige schermtypes meegenomen (iteratief proces), waardoor de kwaliteit systematisch verbeterde.
   
   
4. Testfase in 3 stations voorbije zomer en optimalisaties doorgevoerd op basis van reizigersfeedback
   In de stations van Dendermonde, Nijvel en Brussel-Luxemburg werden de schermen al getest. In Dendermonde en Nijvel werden er reizigers bevraagd over hun bevindingen over de perronschermen. Naar aanleiding hiervan werd o.a. de lettergrootte met 10% vergroot. Een online enquête werd afgenomen bij 200 reizigers die opstappen in Dendermonde over hun bevindingen over de vertrekschermen. Naar aanleiding hiervan werd o.a. beslist om tot 3 tussenliggende stations te vermelden op de vertrekschermen.

Elk design is door een groep reizigers getest, waaronder telkens enkele testpersonen met een visuele beperking (met verschillende types afwijkingen).

NMBS apprecieert het als haar reizigers nieuwe ideeën aanbrengen. De voorgestelde opties werden in vele gevallen al onderzocht tijdens de ontwikkeling van het project. Er werd ook aan testgebruikers gevraagd om de beste opties te identificeren. De opties die voorgesteld werden, bleken in de realiteit niet beter. Ofwel waren ze minder goed leesbaar ofwel technisch niet haalbaar.

Design is een kwestie van smaak, waardoor er even veel meningen als mensen zijn. Om een objectievere kijk te hebben, doen wij testen met gebruikers, ook slechtzienden. Er werd ook een vergelijkende studie uitgevoerd in 11 andere landen om de beste mogelijkheden te detecteren. Bij de ontwikkeling werd rekening gehouden met vele factoren: mogelijkheden op vlak van programmering, het type schermen, de toegankelijkheid voor slechtzienden, maximale tekstlengte, en vooral de weer te geven informatie, die functioneel en informatief moet zijn. Naar aanleiding van de reizigersbevraging na het proefproject in Dendermonde en Nijvel werden nog optimalisaties doorgevoerd.

Onderzoek heeft uitgewezen dat onze reizigers verkiezen om meer details te zien voor hun trein. Het nieuwe design laat toe om per trein meer informatie aan te bieden, wat evenwel betekent dat het aantal getoonde treinen voor één bepaald schermtype beperkter is. Voor de stations waar dat eventueel problemen gaf, werd geval per geval bekeken en naar een oplossing gezocht. (bv. Extra scherm bij geplaatst, lettergrootte verkleind).

Gemiddeld zijn reizigers 11 à 16 minuten voor het vertrek van hun trein in het station. Op het grote aankondigingsbord in Brussel-Noord bv. worden nog steeds treinen 45 min. vooruit in de tijd getoond. Dus dat is ruimschoots voldoende voor de gemiddelde reiziger.

Bij zeer zwaar verstoord verkeer (bv. storm van 2 november 2023) kom je weliswaar sneller in de situatie dat er weinig effectief rijdende treinen te zien zijn, of zelfs geen als de infrastructuurbeheerder beslist om het treinverkeer stil te leggen om veiligheidsredenen. Maar dan heb je wel info over wat er misgaat: reizigers weten doorgaans liever dat er bv. 3 afgeschafte haltes zijn (en welke) dan veel treinen extra vooruit te zien.

We zoeken naar een optimaal evenwicht tussen extra informatie, voldoende leesbaarheid en technische haalbaarheid (van zowel het scherm zelf als de software). Uit reizigersonderzoek bleek dat reizigers meer info willen, zeker bij storingen. De minimale norm voor een goede leesafstand wordt steeds gerespecteerd.

De leesafstand is in sommige gevallen kleiner geworden en ook het aantal treinen vooruit is in sommige gevallen kleiner, maar niet systematisch. De noden werden station per station geëvalueerd. Waar 6 treinen (of minder) per uur passeren is er een heel nieuw design. Daar worden alle tussenliggende stations getoond, dat is relevante info. Daar heeft het geen zin om meer treinen vooruit in de tijd te tonen.

Naarmate er meer tussenliggende stations getoond worden, staat er meer tekst per lijn en is het makkelijker om de lijn te volgen. In de testfase kon er maximum één tussenliggend station getoond worden, in de toekomst zijn dat tot 3 stations, dat is dus meer tekst.

Waarom ‘maximum’ 3 tussenliggende stations en niet ‘altijd’?

Het is niet mogelijk om de naam van de tussenliggende haltes te vermelden in o.a. volgende gevallen:

• Als er op het traject maar één tussenliggend station meer is, dan kan er geen tweede getoond worden.
• Bij plaatsgebrek doordat de naam van het tussenliggende station lang is (bv. Antwerpen-Noorderdokken).
• Bij storingen, dan wordt er storingsinfo vermeld in de plaats (bv. Rijdt niet verder dan…)

30% van de stations is uitgerust met minimum één digitaal reizigersinfoscherm. Dit zijn de stations waar 90% van onze reizigers instappen. Het overgrote deel van onze reizigers zal dus het nieuwe schermdesign te zien krijgen.

Nee, het nieuwe design zal enkel getoond worden op de schermen die dat toelaten. Voor 6 van de 7 zwarte aankondigingsborden in de vertrekhal van de drukst bezochte stations en het merendeel van de perronschermen is dat nog niet het geval. De infrastructuurbeheerder, Infrabel, eigenaar van de schermen, zal deze stap voor stap vervangen door een digitale variant, aan het einde van de levensduur.

De infoschermen in de stations worden geplaatst en beheerd door Infrabel. Het aantal en type schermen wordt bepaald volgens het aantal sporen en de frequentie waarmee treinen elkaar opvolgen. Er worden nieuwe schermen geplaatst daar waar de kans om op de verkeerde trein te stappen het grootste is. Er wordt bewust vanuit reizigersperspectief geprioritiseerd. Voor meer info verwijzen we door naar Infrabel.

Dit nieuwe ontwerp is geïmplementeerd zodat het geschikt is voor zoveel mogelijk van onze reizigers. De afwisseling van kleuren zorgt voor een minder opvallend contrast, vooral voor mensen met een visuele beperking.

Diverse tests hebben ook aangetoond dat de afwisseling van kleuren minder zichtbaar wordt door externe helderheid. Daarom leek het ons gerechtvaardigd om te kiezen voor een uniforme kleur die voor iedereen toegankelijk is.