NMBS sloot 2022 af met een verbeterd resultaat maar inflatie en energiekost wegen zwaar door

• 30% meer reizigers
• 800 miljoen EUR investeringen in dienstverlening

Na twee jaar coronapandemie vonden veel reizigers in 2022 opnieuw de weg naar de trein. NMBS sloot het jaar af met een verbeterd resultaat en een daling van de schuld, ondanks de fors gestegen energiekosten en de meerdere loonindexeringen. NMBS bleef in 2022 consequent investeren in nieuwe treinen en de verbetering van het onthaal in haar stations. Het gaat om een belangrijke aanloop naar het ambitieus groei- en investeringstraject dat eind december werd vastgelegd in het openbaredienstcontract 2023-2032 met de Belgische Staat.

Het totale aantal binnenlandse reizigers in 2022 klokte af op 227,4 miljoen, 32,4% meer dan in 2021, maar wel nog onder het niveau van 2019 (253,4 miljoen). Terwijl het woon-school- en het vrijetijdsverkeer op het niveau van voor de pandemie zijn hersteld, bleef het aantal woon-werkabonnementen eind 2022 15% achter ten opzichte van 2019: telewerk is immers stevig verankerd in de gewijzigde reisgewoontes van een groot deel van het cliënteel. NMBS lanceerde daarom in maart 2023 het Flex Abonnement om een antwoord te geven op die gewijzigde behoeften van haar klanten. De verschillende varianten van het Flex Abonnement worden op een gestructureerde manier in verschillende fases gelanceerd. Het vervoersbewijs geeft reizigers de mogelijkheid flexibel enkele dagen per week naar hun werk te reizen.

Voor de vrijetijdsverplaatsingen daarentegen, was de trein in 2022 al opnieuw even populair als voor de crisis: het aantal reizigers met tickets en 10-rittenkaarten overtrof sinds de zomer zelfs de cijfers van 2019, vooral tijdens het weekend (tot meer dan 130% tijdens een aantal weekends) en de schoolvakanties. Die trend zet zich in 2023 door. Ook de promoties (Duo Ticket en het Winter Promo tarief) waren voltreffers.

De vijf opeenvolgende loonindexeringen in de loop van het jaar (meerkost van 82,4 miljoen EUR in 2022 ten opzichte van 2021) en de forse gestegen energiekosten (meerkost van 73 miljoen EUR ten opzichte van 2021 voor de grootste elektriciteitsconsument van het land) brachten het recurrente operationele jaarresultaat in het rood, tot een verlies van 142,6 miljoen EUR. Specifieke compensaties van de federale overheid hebben de impact ervan kunnen verzachten. NMBS boekte uiteindelijk een operationeel resultaat van 39,6 miljoen EUR. De economische schuld daalde verder tot 2,275 miljard EUR (ten opzichte van 2,314 miljard EUR eind 2021). Daarmee bereikt de schuld opnieuw het niveau van voor de coronacrisis, en blijft ze onder het contractueel vastgelegde plafond van 2,565 miljard EUR.

Bijna 800 miljoen EUR aan investeringen

NMBS investeerde in 2022 786,7 miljoen EUR in de verbetering van de dienstverlening, waarvan meer dan de helft (437 miljoen EUR) in de renovatie van rollend materieel en nieuwe, moderne en comfortabele M7-dubbeldeksrijtuigen: op dit moment zijn er meer dan 250 van de 445 bestelde rijtuigen geleverd. Eind 2022 was meer dan 80% van de vloot overigens uitgerust met het veiligheidssysteem ETCS (European Train Control System).

183 miljoen EUR werd geïnvesteerd in de verbetering van het onthaal in de stations. Negen stations werden in 2022 integraal toegankelijk. Er kwamen vorig jaar ook meer dan 11.400 fietsstallingen bij. De investeringen in de grote werven (Gent-Sint-Pieters, Mechelen en de afwerking van het station van Bergen) liepen verder.

Ook werd 86 miljoen EUR geïnvesteerd in procesverbeteringen en digitalisering.

In 2022 combineerden de aandeelhouders van Eurostar en Thalys de activiteiten van beide ondernemingen in Eurostar Group, waarvan de maatschappelijke zetel in Brussel is gebaseerd en waarin NMBS een aandeel van 18,5% heeft. Eurostar Group wil tegen 2030 30 miljoen reizigers vervoeren.

Om alle bovenstaande ambities te realiseren, rekruteert NMBS volop. De spooronderneming wierf in 2022 1.300 nieuwe collega’s aan en wil in 2023 1.600 nieuwe medewerkers aantrekken. NMBS telde eind 2022 16.638 medewerkers.

Openbaredienstcontract 2023-2032

Op 23 december werd het openbaredienstcontract van NMBS door de ministerraad goedgekeurd, dat de opdracht voor het vervoer van reizigers per trein voor het binnenlands verkeer voor de periode 2023-2032 aan NMBS gunt.

Het openbaredienstcontract van NMBS is gebaseerd op een robuust, ambitieus en industrieel tienjarenplan, dat uitgaat van de behoeften en vraag van de reizigers. Het bevat enerzijds een performantietraject dat een productiviteitsniveau beoogt dat vergelijkbaar is met andere spooroperatoren en anderzijds een belangrijk investeringsplan, met gegarandeerde financiering. NMBS van haar kant engageert zich om ambitieuze doelstellingen te verwezenlijken die het voorwerp zullen uitmaken van een jaarlijkse opvolging.

Het contract ambieert de uitbreiding van het treinaanbod met 10% tegen 2032, de verhoging van het aantal reizigers met 30% in diezelfde periode, gekoppeld aan een aanzienlijke verbetering van de klantervaring. Het voorziet een vereenvoudigd en aantrekkelijk tarief- en productgamma, met bijzondere aandacht voor jongeren, senioren, kwetsbare personen en groepen. Het tariefaanbod wil het frequenter gebruik van de trein, en het gebruik van de trein tijdens de daluren, stimuleren.

Verder investeert NMBS in het reizigersonthaal door het huidige aantal autonoom toegankelijke stations te verdubbelen (tot 176 stations in 2032, waarmee bijna 80% van de reizigers wordt bereikt) en door 40% meer fietsenstallingen aan te bieden.

NMBS ambieert om tegen 2032 50% van haar vloot te vernieuwen, door investeringen in modern en comfortabel rollend materieel, 100% treinen met airco, een multifunctioneel rijtuig in elke trein en een toename met 50% van het aantal fietsplaatsen in de treinen. Voorts wil NMBS als een van de eerste treinoperatoren tegen 2025 haar ganse vloot hebben uitgerust met het veiligheidssysteem ETCS.

De onderneming zal in totaal meer dan 9,2 miljard euro (euro 2023) over de periode van 10 jaar investeren.

De duurzaamheidsstrategie van NMBS is verankerd in haar activiteiten en omvat ambitieuze doelstellingen voor de volgende 10 jaar, op het vlak van energie- en waterbesparing, afvalverwerking, verantwoordelijk aankoopbeleid, diversiteit en inclusie en de autonome toegankelijkheid van de treinen en de stations. Tegelijk engageert NMBS zich om productiviteitswinsten te realiseren ten belope van gemiddeld 4,5% per jaar om de concurrentie met gelijkaardige spoorondernemingen aan te kunnen. Zo moet de economische schuld verder verlagen tot 1,6 miljard EUR tegen 2032.